U savremenim demokratskim društvima, sekularnost države predstavlja jedan od temelja na kojima počiva načelo jednakosti građana, bez obzira na njihovu religijsku pripadnost. U tom smislu, uloga države jeste da osigura neutralnost u odnosu na religijske institucije, garantujući slobodu veroispovesti, ali i sprečavajući favorizovanje bilo koje religije ili verske zajednice.
U poslednje vreme, međutim, sve češće svedočimo prisustvu pripadnika vojske i policije na crkvenim proslavama, što otvara brojna pitanja i izaziva zabrinutost u pogledu poštovanja principa sekularnosti. Učešće uniformisanih lica u verskim obredima – bilo kao počasna straža, učesnici liturgijskih povorki ili gosti počasnih mesta – šalje poruku koja izlazi iz okvira institucionalne neutralnosti.
Zloupotreba državnih simbola i resursa
Pripadnici vojske i policije, u tom kontekstu, ne nastupaju kao privatna lica, već kao predstavnici državnih institucija. Njihovo prisustvo u uniformama na verskim manifestacijama implicira institucionalnu podršku određenoj religiji, što nije samo simbolički problem, već i potencijalna zloupotreba državnih resursa i položaja.
Ovo otvara prostor za poruku da se verska i državna moć međusobno prepliću, što može voditi eroziji poverenja u nepristrasnost institucija koje bi trebalo da služe svim građanima podjednako – bez obzira na njihova religijska uverenja ili njihovo odsustvo.
Poruka “niko nam ništa ne može” – opasnost politizacije vere
Jedan od najopasnijih aspekata ove pojave jeste subliminalna ili otvorena poruka dominacije i neupitnosti – „niko nam ništa ne može“. Ova poruka može se tumačiti kao pokušaj zastrašivanja ili demonstracija sile, naročito u kontekstu kada se verska okupljanja kombinuju sa nacionalnim simbolima i državnim aparatom sile. Na taj način se briše granica između crkvene i državne vlasti, a vera se instrumentalizuje za političke ciljeve, što je posebno opasno u društvima sa slabim institucijama i podelama unutar populacije.
Šta znači sekularnost i zašto je važna?
Sekularna država ne znači antireligioznu državu, već takvu u kojoj država ne favorizuje nijednu religiju, niti dozvoljava da religija utiče na državnu politiku. Sekularnost je preduslov za pluralizam, toleranciju i miran suživot različitih identiteta i uverenja. Kršenje tog principa, čak i u simboličkim gestovima, može biti uvod u dublje podele i sukobe.
Zaključak
Prisustvo uniformisanih pripadnika vojske i policije na crkvenim proslavama u sekularnoj državi predstavlja zabrinjavajući trend koji podriva osnovne principe demokratskog društva. U pitanju nije samo simbolička konfuzija, već stvarna opasnost politizacije vere i militarizacije duhovnosti. Takve prakse treba jasno problematizovati i zakonski regulisati, kako bi se sačuvala distanca između crkve i države, ali i osigurala jednakost i sloboda svih građana – verujućih i neverujućih.
Bojan Jovanović
